Beurtveer 2019

Beurtveer 2019

reisverslag





19 t/m 26 oktober 2019







Het Beurtveer

________________________________________
Kort na de start van de Strontrace start het Beurtveer. Zo’n twintig tjalken en klippers maken drie etmalen lang het IJsselmeer en het Markermeer woelig. Maar wat voor wedstijd is dit nu eigenlijk? Het doel van deze oefening onder zeil is om zo snel mogelijk van Workum naar Amsterdam en weer terug te zeilen met passagiers aan boord. Maar niet zonder eerst de verplichte en facultatieve havens in zowel het IJsselmeer als wel het Markermeer aan te doen. En dat alles mét passagiers aan boord en zonder het gebruik van de motor welteverstaan. Maar dat is lang niet alles. Tijd voor een korte uitleg.
Tot een paar uur voor de start mogen de beurtschippers peinzen over hun uitgestippelde route waarop ze naar Amsterdam en weer terug trachten te komen. Deze keuze moeten ze namelijk op papier al doorgeven aan de wedstrijdleiding. Er zijn nogal wat tactische keuzes te maken. Kiezen ze bijvoorbeeld om op de heenweg via de sluizen van Enkhuizen te gaan, dan moeten ze op de terugweg over Lelystad. Twee keer over Lelystad mag echter ook, want dat is de langere route en daar is dus dikwijls weinig tijdswinst te behalen. En alsnog is deze keuze slechts het tipje van de ijsberg.
Het Beurtveer is een tactisch spel waarbij er gekozen moet worden tussen vijf routes waarin de havens Workum, Medemblik, Lemmer, Lelystad (sluis), Enkhuizen (sluis) en Amsterdam verplicht zijn. Daarnaast kunnen er ook een aantal facultatieve havens worden aangedaan, namelijk het Blocq van Kuffeler, Hoorn, Urk en Volendam. Degene die het snelst alle havens aandoet, zonder daarbij gebruik te maken van de motor mag zich zelf de winnaar noemen van het Beurtveer. Voor een hoge klassering is het dus van belang hoe dan ook alle havens aan te doen en daar bij niet te hoeven motoren. Want al ben je de snelste zeiler, maar heb je 1 minuut gemotord, dan win je het Beurtveer per definitie niet.
De volgorde waarin deelnemers de havens bezeilen mag nog tot twee uur na de start worden gewijzigd. Stuurt bijvoorbeeld een groot deel van de vloot na de start op de haven van Lemmer aan, dan is het vanwege de te verwachte drukte in die haven het overwegen waard om eerst via Medemblik, of direct naar Amsterdam te zeilen en op de terugweg die havens alsnog aan te doen. Immers, meer dan een handjevol van deze ijzeren kolossen –met alle acrobatische manoeuvres die er bij komen kijken- passen niet tegelijkertijd in het gemiddelde zuiderzee haventje.
Eenmaal in het zicht van de havens wacht de bemanningen een tactische en/of zware klus. Tot hoe lang blijft het zeil erop? Is er voldoende ruimte om te draaien? En wat is de makkelijkste manier om het schip weer de haven uit te krijgen? Soms wordt er wel een paar honderd meter voor de haven al een anker uit gegooid. In de haven rent een aangewezen bemanningslid naar het adres van de havenmeester om een ansichtkaart te posten als bewijs van het aanleggen in de haven. En dan begint het grote binnenhaalfestijn van het anker…..
Windschiftingen, druktes in de havens, lager walletjes en vermoeide bemanningen; het zijn allemaal factoren die de beurtschippers drie etmalen lang in de ban houden. Zo wordt het oude openbaar vervoer tussen de Zuiderzeesteden weer heel even nieuw leven in geblazen, want op vrijwel alle schepen varen er passagiers mee. Deze stappen op in Workum en gaan mee tot in Amsterdam of weer mee terug tot de finish. Alle reglementair gefinishte schepen ontvangen in Workum een penning van initiator Reid en de winnaar gaat naar huis met de Zilveren Brijlepel.
Beurtveer route


Namenlijst
Deelnemers
1. Robin Boltjes
2. Robbert Voets
3. Marjoleine Touw
4. Leon Lodder
5. Marten Drese
6. Anne de Ruijter
7. Jan Iedema
8. John Geurts
9. Esmoreit Douwes Dekker
------------------------------------------------------------------------------------------
Vrijwilligers
1. Karin Slappendel
2. Tineke Visser
3. Daisy Beentjes
4. Roely Warners
5. Theunis Bouma
6. Hilde Janssen
7. Gertjan van Drie
8. Brigitte Overdevest
------------------------------------------------------------------------------------------
Maten
1. Bob Vervoort
2. Jafeth van Berkum
3. Stefan van Zessen
4. Elizabeth Koopman
------------------------------------------------------------------------------------------
Schippers
1. Mark Müller
2. Arjan Ettes


Zaterdag, 19 oktober 2019
Het is zover. Vandaag beginnen aan de Beurtveer-week 2019. Tegen 9 uur zijn de eerste vrijwilligers al aan boord. Zij gaan de boodschappen doen voor deze week. En niet zo’n klein beetje. Tijdens de reis is er geen tijd om tussentijds boodschappen te doen dus alles wordt vooraf ingeslagen. Ook wordt er op zondag al voor 3 dagen vooruit gekookt. Tijdens de wedstrijd is daar geen tijd voor. Zo hoeven wij het alleen maar op te warmen. Met 6 vrijwilligers gaan we naar supermarkt Deen. Vooraf hebben we daar al de grote dingen besteld die zij in twee containers hebben klaar gezet. Brigitte heeft de maaltijden en de boodschappenlijstjes samengesteld. In “teams” nemen wij de lijstjes voor onze rekening en in recordtijd hebben wij alle boodschappen gedaan en afgerekend.. Om half elf hebben wij alles al aan boord. Het resultaat van het winkelen

Als alles aan boord is moet het natuurlijk ook opgeruimd worden maar de eerste aanblik is chaos.
Na uurtje bikkelen is alles keurig opgeruimd. De bedden zijn opgemaakt en de koffie is gezet. Tijd om onder genot van een kopje koffie of thee met de vrijwilligers nog wat zaken te bespreken voor de komende week. Het is niet een gewone week waarin overal relatief tijd voor is. Tijdens de wedstrijd wordt het voor iedereen afzien. Maar dat maakt het ook weer een hele uitdaging.
Nadat iedereen aan boord is, het voorstelrondje , veiligheidsinformatie en huishoudelijke zaken zijn besproken, vertrekken wij zeilend naar Medemblik. Medemblik kiezen wij omdat co-schipper Arjan nog aan boord moet komen en dat is voor hem een gunstige plek om op te stappen.
Het avondeten bestaat uit stokbroden met diverse smeerseltjes en een rijk gevulde tomatensoep. Het smaakt ons prima. Daarna krijgen we van schipper Mark de eerste informatie over de beurtveer. Er zijn nog de nodige taakjes die gedaan moeten worden ter voorbereiding op de wedstrijd. Zoals: verduisteringsmiddelen zoeken en voorbereiden (bij nacht geeft onnodig licht aan boord veel hinder voor het zicht), gasflessen verwisselen, lieren smeren, het schip “leren” kennen, etc.
Daarna is het tijd voor wat drinken en de bijbehorende nootjes, zoutje etc.

Zondag, 20 oktober 2019.
Om half acht/acht uur rollen de eersten uit bed en om negen uur zitten wij met zijn allen aan het ontbijt.
Om half elf vertrekken wij naar Workum. Wij willen daar op tijd zijn omdat anders alle voor ons geschikte afmeerplekken door andere beurveerschepen in beslag zijn genomen. Wij moeten aan de wal liggen, anders kunnen de “rolstoelers” niet van boord.
Het is erg rustig weer. Het grootzeil en de halfwinder worden gehesen maar het heeft weinig resultaat. Er is amper gang is het schip te krijgen. Om toch op tijd in Workum gaan te zeilen naar beneden en motoren verder naar Workum. Na het afmeren hebben wij ruim tijd om bij de haven even over de markt te gaan. Het is een gezellige drukte .
Ook is er ruim tijd om de taakjes uit te voeren. Inmiddels zijn er ook al veel mensen bezig met het voorbereiden van de warme maaltijden voor de komende dagen. De maatlijden worden nu al gemaakt en in een koelbox gezet zodat wij die alleen nog maar in de hoven hoeven te doen. Dat scheelt enorm veel tijd tijdens de wedstrijd.
Schippers Arjan en Mark, en matroos Jafeth hebben hun muziekinstrumenten meegenomen en doen een mooi jamcessie.
Het avondeten bestaat uit aardappelen, brokkoli, worteltjes en een heerlijk sausijsje of vegetarisch balletje. Het nagerecht bestaat uit koffie met heerlijke taart, gemaakt door Femke, de vriendin van matroos Stefan.
Daarna laten we ons de “borrel” weer heerlijk smaken en zijn er altijd weer nachtbrakers die het wat laat maken. Ook volgt er nog een heerlijk discussie over welke team welke dienst gaat draaien. De “zelfbenoemde” team captains hebben dat onderling, na enige democratische invloeden, op een akkoord gegooid. Maar er was enige weerstand die uiteindelijk heeft geleid tot, zoals overal in dit land, tot een wachtakkoord 
Maandag 21 oktober
Wij gaan niet met zijn alle tegelijk ontbijten maar het is een “lopend buffet”. Langzaam rolt iedereen uit bed, wordt er ontbeten, gedoucht, laatste boodschappen gedaan etc.




Maandag 21 oktober
De teams, de zelfbedachte teamnamen en wachttijden zijn bekend
Team “Wacht op de nachtwacht”
08:00 - 14:00 en 20:00 - 02:00
Marten T
Madelief C
Karin L:
Jan L
Bri C
Robin L
Tineke L
GertJan T
Theunis T

Team “Rise & Shine”
14:00 – 20:00 en 02:00 – 08:00
Leon L
John T
Daisy L
Roely T
Robert L
Esmoreit C
Anne T
Hilde L
Liesbeth C

C = Crea team
L = Logboek team
T = Track & Trace team

Creatieve opdracht:
“Maak een creatieve kaart van de route van de beurtveer in 2050”
Maandag, 21 oktober, 09:00 uur
Voor de inwendige mens hebben wij al veel, heel veel ingekocht zoals wij hebben kunnen lezen. Vanochtend doen we er nog een schepje bovenop. De plaatselijke bakker heeft het door ons besteld brood afgeleverd.

Maandag, 21 oktober, 14:07 uur
Na de start van de vissersschepen en de strontschepen zijn wij als derde beurtveerschip vertrokken. Bij de start in Workum mogen we tot aan de startlijn de motor gebruiken maar zeilend It Soal uit is mooier, En door de lichte gunstige wind lukt dat ook bijna. De start is op de lijn boei H4 en H2 en die zijn we gepasseerd. Na melding via de marifoon op kanaal 68 krijgen we als officiële starttijd door 14:03 uur.
Onze eerste haven/bestemming is Medemblik. Tot 2 uur na de start mogen we nog een andere route kiezen maar zoals het nu staat wordt het Medemblik.


Wij zeilen met de bezaan, grootzeil, halfwinder met een windkrachtje 3.

Maandag, 21 oktober, 23:00
De haven van Medeblik hebben we inmiddels achter ons gelaten. Medeblik hebben wij super snel gedaan. Op zeil zijn we de havenmond binnen gevaren en alle zeilen toen ook direct gestreken. Vervolgens ons naar de aanlegsteiger laten drijven. Dat wil de Lut wel door haar gewicht. Vervolgen afgemeerd en de loper Gert Jan is van boord gestapt om het kaartje op de brievenbus te doen. Best een stukje lopen. Hij moet naar het havenkantoor bij de brug. De loper was om 20:55 weer aan boord, officiële meldtijd welke wij door hebben gekregen van de wedstrijdleiding nadat wij die hebben gebeld. Inmiddels was er met de kano een lijn met een hele lange lus uitgeroeid naar de overkant. Wij hebben de Lut vervolgens al trekkend naar de overkant getrokken, en éénmaal met de kop in de juiste richting hebben wij de zeilen gehesen. Met het jagen voldoende snelheid gemaakt om zeilend de haven de verlaten. Wij hebben er in totaal 26 minuten over gedaan, havengebied in en uit. Top prestatie. Op naar…
Dinsdag, 22 oktober , 03:15
We gingen op naar Urk dus. Met een mooie wind zijn wij in een mooie “rechte” streep richting Urk gegaan. Af en toe met een snelheid van 6,7 knopen. Wel even heel dicht bij fuiken langs gevaren, misschien elf de laatste staak wat aangetikt met het zwaard. Lastige bij Urk was een uitgebreid baggergebied van de mogelijkheden wat lastiger maakte. Vóór Urk zijn wij een paar keer overstag gegaan om vervolgens de haven van Urk binnen te zeilen. Ruim voorbij de havenmond hebben wij het anker laten vallen om vervolgens de Lut achteruit naar de kade te laten zakken. Dat ging prima. Ook hier weer de kano overboord gezet op een jaaglijn naar de ander kant te roeien. Loper is vrij snel terug ondanks zijn “hoge” leeftijd, maar ja, eerlijk, de postbus ligt dan ook om het hoekje 
Nadat de loper weer aan boord was, 2:19 uur, hebben we de Lut naar de andere kant van de haven gesleurd. Daar bij de steiger zijn de zeilen weer gehesen, gang in het schip getrokken door te jagen op het schip en ze ging mooi zeilend weer de haven uit.
Totale haventijd 52 minuten en voor Urk zeker geen slechte tijd. Mooie bijkomstigheid was dat Urk precies op tijd kwam, namelijk bij het wisselen van de wacht en dan zijn beide teams aan dek dus optimaal gebruik van iedereen.
Net nog een leuke anekdote gehoord. De jaaglijn moet natuurlijk weer keurig opgerold worden in de tonnen. Wij hebben er drie. Maar in plaats van de jaaglijn op te rollen in de lege ton werd de lijn van de nog volle ton in de lege ton gedaan. Ach ja, kan gebeuren, prima excuus is natuurlijk dat het donker is. En is ook goed op iedereen beetje aan het werk te houden en scherp te blijven. De straf is beperkt gebleven tot het kielhalen van de slimmerik.
Nog vergeten te vermelden. Vanmiddag was er een luide knal benedendeks. Oorzaak was een klapband bij één van onze rolstoelers. Gelukkig is dat even tijdelijk verholpen met een reservewiel. Donderdag of vrijdag in Workum maar even goed verhelpen. Team “wacht op de nachtwacht” is inmiddels gedeeltelijk al naar bed.
Nu op naar Lelystad waar we mogelijk even tijdje gaan ankeren. Reden is dat het recht in de wind ligt en we daardoor te vaak overstag moeten vóór de haven/sluizen met het drukke vaarverkeer. Maar even wachten op wat daglicht, veiligheid voor alles. Slaap lekker voor diegene die nog op is en zo ook gaat slapen.
Dinsdag 22 oktober, 11:12
Na vertrokken te zijn uit van Urk zijn wij met recht naar de dijk tussen Lelystad en Enkhuizen gezeild. Onder de dijk zijn wij voor anker gegaan. Reden zoals al eerder is aangegeven in dat wij recht tegen de wind in moesten naar de sluizen bij Lelystad. Dat moet dus al kruisend gebeuren. En dat met het drukke ingaande en uitgaande vrachtverkeer en het regelmatig oversteken van de vaargeul is dat levens gevaarlijk. Zoals Mark het vaak zegt: dan is het net als of je met een blinddoek om de A1 oversteekt. Het laat zich raden wat de gevolgen kunnen zijn. Dat het een wijs besluit was blijkt wel als het daglicht wordt en we alsnog vertrekken. Zelfs overdag is het nog erg lastig om tussen al die schepen door te manoeuvreren. Wij zijn 17 keer overstag gegaan. Ook het laatste vrachtschip maakte het ons nog best lastig Die vertrok op het moment dat wij er bijna aan toe waren om overstag te gaan en dicht bij de dijk is dat een beetje vervelend. Uiteindelijk is alles goed gekomen. Na Lelystad richting vermoedelijk Amsterdam omdat verwacht wordt dat de wind zakt naar windkracht 2. Wordt nog best een lang als ook de windrichting nog zo blijft.